O przyszłości LPG na Forum Paliw Gazowych

Forum Paliw Gazowych okazało się być największym i najważniejszym jak dotąd w 2023 r. wydarzeniem konferencyjnym dla branży gazu płynnego. Złożyły się na nie bankiet otwierający oraz 4 sesje:

1. Gaz płynny w Polsce, Europie i na świecie.
2. Zmiany w łańcuchach dostaw gazu płynnego w Polsce wraz z prezentacją Raportu Rocznego POGP za 2022 r.
3. Nowe wyzwania dla rynku butlowego w Polsce.
4. Cyfryzacja obrotu i sprawozdawczości w branży.

W sesji pierwszej o międzynarodowym klimacie dla LPG mówili Przemysław Bryksa, Dyrektor Departamentu Ropy i Paliw Transportowych z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, James Rockall, Dyrektor Zarządzający World LPG Association, David Appleton, Wiceprezes Argus Media ds LPG, Ewa Abramiuk-Lété, Dyrektor Zarządzająca Liquid Gas Europe oraz Stanisław Jabłoński, Prezes EkoBenz Sp. z o.o.

Przemysław Bryksa po omówieniu zalet LPG jako paliwa przedstawił ryzyka związane z bezpieczeństwem dostaw i podkreślił możliwą rolę odnawialnych substytutów LPG w transformacji energetycznej Polski. Stworzenie rynku paliw OZE uznał za bardzo istotne dla zachowania roli gazu płynnego w nadchodzących dekadach, bowiem odnawialne paliwa - zwłaszcza lokalnej produkcji - zapewniałyby bezpieczeństwo dostaw przy jednoczesnej realizacji celów redukcyjnych. Bryksa odniósł się także do kwestii wprowadzenia embarga na LPG z Rosji, mówiąc, że polskie stanowisko w tej sprawie akcentuje konieczność solidarnego działania na poziomie Unii Europejskiej, bowiem nałożenie jednostronnych środków ograniczających byłoby nieskuteczne. Za główne wyzwania uznał konieczność dywersyfikacji kierunków dostaw oraz optymalizację systemu utrzymywania zapasów obowiązkowych.

James Rockall przedstawił następnie zastosowania gazu płynnego w kontekście globalnego kryzysu energetycznego - w tym perspektywy dla odnawialnego gazu płynnego (bioLPG oraz dimetyloeteru), a także rozwiązań hybrydowych opartych na wykorzystaniu gazu płynnego oraz pomp ciepła. Gaz płynny stanowi obecnie opcję dostępną, finansowo przystępną oraz akceptowalną dla wszystkich użytkowników jako opartą na sprawdzonej technologii nie wymagającej głębokich zmian technologicznych. Rockall zapewnił, że LPG także w przyszłości pozostanie obecne w globalnym miksie energetycznym.

David Appleton skupił się na rynku LPG w 2023 r. Zauważył, że relatywnie niskie ceny gazu płynnego wobec innych paliw w 2022 i 2023 r. wynikają w znacznej mierze z osłabnięcia popytu ze strony gospodarki chińskiej. W szczególności chińscy producenci polipropylenu ograniczyli zużycie ze względu na niewielki popyt na ich produkty - zapewne związany wciąż z restrykcjami pandemicznymi. W tym samym okresie wysoka podaż amerykańskiego LPG utrzymywała ceny na niskim poziomie. David Appleton podkreślił, że Rosja nie jest w skali globalnej dużym producentem, który decydowałby o światowych cenach surowca. Argus z okazji Forum Paliw Gazowych przygotował specjalny raport poświęcony rynkowi polskiemu.

Ewa Abramiuk-Lété w swoim wystąpieniu skoncentrowała się na wyzwaniach legislacyjnych, jakie przed rynkiem gazu płynnego stawia Unia Europejska. Największe z nich to łamanie zasady neutralności technologicznej i forsowanie elektryfikacji gospodarki jako instrumentu dekarbonizacji - czego przykładami są zakaz sprzedaży samochodów spalinowych po 2035 r. oraz postulaty zakazu sprzedaży kotłów grzewczych od 2029 r. - oraz konieczność zapewnienia odpowiedniej podaży odnawialnego gazu płynnego w celu zaspokojenia zapotrzebowania gospodarki europejskiej przy respektowaniu celu osiągnięcia neutralności klimatycznej UE do 2050 r. Szerzej temat ten omawiany był podczas lutowego webinarium POGP.

Stanisław Jabłoński przedstawił doświadczenia firmy EkoBenz w produkcji bioLPG, odnawialnego zamiennika gazu pochodzenia kopalnego, z bioetanolu otrzymywanego z fermentacji odpadów organicznych. Podkreślił bardzo duży potencjał odnawialnego gazu płynnego w dekarbonizacji gospodarki polskiej przy nakładach inwestycyjnych nieproporcjonalnie niższych, niż w scenariuszu pełnej elektryfikacji - w szczególności w sektorze transportu. Zaapelował o utworzenie mechanizmów wsparcia dla produkcji bioLPG w Polsce, co pozwoliłoby w pełni zrealizować dostępny potencjał.

W drugiej części Forum Paliw Gazowych Przewodnicząca Polskiej Organizacji Gazu Płynnego Ewa Gawryś-Osińska zaprezentowała najnowszy Raport Roczny zawierający dane za 2022 r.  Rynek gazu płynnego w Polsce pomimo łagodnej zimy wzrósł do poziomu 2495 tys. ton, czyli o 2,5% wobec 2021 r. Raport Roczny POGP za 2022 r. jest dostępny do pobrania w sekcji Raporty POGP.

Popyt na LPG w Polsce jest zaspokajany dostawami z zagranicy – produkcja krajowa pokrywa 1/5 zapotrzebowania. Wielkość importu wzrosła w 2022r. o 305 tys. ton, przy czym rośnie jednocześnie ilość surowca wyjeżdżająca z Polski – o ponad 104%. Różnica trafiła na Ukrainę: jej udział w całkowitym eksporcie LPG z Polski przekroczył 51% i sięgnął 236 tys. ton wobec zaledwie 10 tys. ton w roku poprzednim.

Gaz płynny do Polski trafia przede wszystkim z Rosji (47,1% wobec 58,2% w 2021 r.) i Szwecji (30,3% wobec 20,3% w 2021 r.). Udział Rosji w strukturze importu systematycznie spada od 2019 r. na rzecz dostaw drogą morską ze Szwecji, a proces ten nabrał przyspieszenia po 24 lutego 2022 r. Do trójki najważniejszych dostawców powrócił po 3 latach Kazachstan (4,3%), a po raz pierwszy w tej grupie na istotną skalę pojawiły się Stany Zjednoczone (2,8%).

Polski rynek LPG wyróżnia na tle Europy rola autogazu – niespotykane ¾ gazu płynnego zużywanego nad Wisłą zasila samochody, a sprzedaż w tym segmencie notuje kolejny rok wzrostu (3,6% r/r). Polska jest największym rynkiem autogazowym w Unii Europejskiej. Według danych GUS 3,4 mln samochodów osobowych (13,6% wszystkich rejestracji) korzysta z tego paliwa. W niektórych województwach udział samochodów zasilanych autogazem jest większy – liderami są łódzkie (19,2%), lubelskie (18,7%) oraz podkarpackie (16%).

W 2022 r. założono w Polsce ok. 65 tys. nowych instalacji gazowych,a na krajowych drogach pojawiła się także duża grupa zasilanych LPG samochodów ukraińskich. Zainteresowanie autogazem nie mija ze względu na korzystną relację cenową wobec benzyny: w 2022 r. cena za litr LPG przy dystrybutorze stanowiła 48,9% ceny benzyny. Ciepła zima przyczyniła się natomiast do spadku sprzedaży w sektorze komunalnym o 5,9%.  Gospodarstwa domowe korzystające z LPG nie zostały objęte Tarczą Antyinflacyjną, ale zyskały w 2022 r. możliwość skorzystania z jednorazowych dopłat bezpośrednich w wysokości 500 zł.

Prezentacja Raportu poprzedziła panel dyskusyjny poświęcony zmianom w łańcuchach dostaw LPG na rynek polski, moderowany przez dr. Andrzeja Sikorę z Instytutu Studiów Energetycznych, w którym udział wzięli Paweł Bakun, Wiceprezes Zarządu Grupa Azoty Polyolefins S.A., Przemysław Podgórski, Wiceprezes Zarządu Unimot Paliwa Sp. z o.o., Ernest Piotrowski, Sales Manager Market Poland VTG Rail Europe GmbH oraz Robert Stępień, Suply Chain Manager Primagaz Central Europe GmbH. Robert Stępień przedstawił prezentację wprowadzającą, przedstawiającą obecny mechanizm zaopatrzenia rynku polskiego w LPG z rosnącą rolą terminali morskich. Paweł Bakun omówił realizację największego obecnie projektu inwestycyjnego w Polsce, zakładu produkcji polipropylenu wraz z terminalem morskim, który w przyszłości będzie rozbudowywany, aby móc potencjalnie zaopatrywać w sprowadzany drogą morską propan także rynek hurtowy. Realizacja projektu zwiększy o ok. 20% krajową konsumpcję LPG. Przemysław Podgórski omówił perspektywę rynkową i inwestycje grupy Unimot SA, w tym przejęcie części aktywów logistycznych Orlenu i Lotosu, a Ernest Piotrowski kluczowe ograniczenia infrastruktury kolejowej w zakresie transportu gazu płynnego - w tym zagadnienie dostępności cystern. Inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 r. wpłynęła negatywnie także na rynek kolejowy - ukraińskie zakłady, jak Azowstal, były ważnymi dostawcami komponentów dla tego rynku. Panel skomentował Stanisław Batraczenko, prezes Ukraińskiego Stowarzyszenia Gazu Płynnego, dziękując polskiej branży za wsparcie udzielane Ukrainie w czasie trwającej wojny, ważne szczególnie w obliczu systematycznego niszczenia przez Rosjan infrastruktury energetycznej.

Trzecią sesję Forum stanowił panel dyskusyjny, poświęcony zmianom na rynku butlowym w Polsce. Wzięli w nim udział Jan Urbanowicz, Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego, Lesław Żarski, Dyrektor Departamentu Paliw Ciekłych Urzędu Regulacji Energetyki, Michał Faliszewski, radca prawny Gaspol SA oraz Piotr Siudej, przedstawiciel Chemet GLI SAS, a rolę moderatora pełnił Bartosz Kwiatkowski. Jan Urbanowicz omówił doświadczenia TDT w badaniach technicznych butli stalowych LPG niecertyfikowanych zgodnie z dyrektywą TPED, od momentu przejęcia odpowiedzialności za działania inspekcyjne w październiku 2022 r. i zachęcił przedsiębiorców do kontynuacji dialogu w celu poprawy statystyk - według Urbanowicza w ciągu 6 miesięcy odsetek butli odrzucanych w procesie badań technicznych spadł z blisko 30% do około 8%. Lesław Żarski opowiedział o przesłankach inicjatywy legislacyjnej w zakresie regulacji rynku butlowego w prawie energetycznym i zasygnalizował, że w jego ocenie rynek butlowy powinien zostać objęty jednolitą, kompleksową regulacją. URE opowiada się za objęciem rozlewni gazu płynnego obowiązkiem koncesyjnym ze względu na liczne zaobserwowane przypadki procederu wprowadzania do obrotu LPG w butlach przez małe, niekoncesjonowane podmioty gospodarcze poza wymogami prawa, tworząc szarą strefę o istotnej skali. Mecenas Michał Faliszewski omówił najważniejsze postulaty przedsiębiorców zgłaszane do TDT oraz URE w zakresie proponowanych i wdrażanych zmian dla rynku butlowego, szczególną uwagę poświęcając problemowi równego traktowania podmiotów gospodarczych oraz systemowej luki w postaci nierzetelnych przedsiębiorców wykorzystujących w sposób nieuczciwy butle legalizowane przez inne podmioty. Zgodził się przy tym z dyrektorem Żarskim w sprawie braku jednolitego aktu prawnego regulującego obrót butlami LPG. Piotr Siudej przedstawił natomiast perspektywę rynku francuskiego na badania techniczne butli, realizowane przez wybierane przez przedsiębiorcę podmioty notyfikowane. Rok 2023 r. zapowiada kontynuację dyskusji o przyszłości rynku butlowego.

Po panelu, który zdominował wątek butli stalowych, Edyta Filipowska-Raś i Geir Vethe z firmy Hexagon-Ragasco przybliżyli uczestnikom ich alternatywę, tj. butle kompozytowe. Norweski produkt jest jeszcze mało znany w Polsce, stąd prelegenci skupili się na wątkach bezpieczeństwa i wygody użytkowania.

Czwarta, zamykająca Forum sesja, poświęcona była informatyzacji sprawozdawczości w branży obrotu gazem płynnym. Grzegorz Stępniak, Kierownik Projektu Platformy Paliwowej Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, omówił uruchamianą przez RARS system, a Robert Michalski, Wicedyrektor Departamentu Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej Ministerstwa Finansów - pakiet Connect+, pakiet rozwiązań obejmujący zmiany w ustawie SENT, prawie energetycznym, ustawie akcyzowej oraz ustawie o KAS. Platforma Paliwowa ma na celu wprowadzić jednolity system raportowania wynikającego z ustawy o zapasach, ustawy o monitorowaniu i kontrolowaniu jakości paliw, ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy prawo energetyczne. Przedsiębiorcy mieliby korzystać z ujednoliconego interfejsu do raportowania do RARS, Urzędu Regulacji Energetyki, Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Krajowej Administracji Skarbowej. Platforma Paliwowa stanie się obowiązkowym narzędziem raportowania danych od 1 lipca br. Przewidziana w pakiecie Connect+ Centralna Ewidencja Wyrobów Akcyzowych miałaby wejść w życie od 1 lutego 2024 r. z 18-miesięcznym okresem przejściowym. Ustawa wdrażająca pakiet Connect+ jest obecnie na etapie analizy uwag zgłoszonych w procesie konsultacji społecznych, w których Polska Organizacja Gazu Płynnego złożyła szeroki komentarz.

‍Forum Paliw Gazowych zgromadziło w warszawskim hotelu Mercure Centrum około 220 uczestników, z czego około 1/3 stanowili goście z zagranicy. Dowodzi to zapotrzebowania rynku na inicjatywę Polskiej Organizacji Gazu Płynnego, realizowany w cyklu dwuletnim przed pandemią COVID i ożywiony w kwietniu 2023 r. w nowej formule współpracy z Information Market SA. W kolejnych edycjach będziemy zajmować się kolejnymi kluczowymi zagadnieniami strategicznymi dla rynku LPG i będziemy dążyć do poszerzenia środowiska, które integruje Forum, zarówno o delegatów krajowych, jak i nowych partnerów zagranicznych.

Dziękujemy sponsorom za wsparcie projektu Forum Paliw Gazowych - wydarzenie odbyło się dzięki wsparciu naszych firm członkowskich, spółek Gaspol SA, AmeriGas Polska Sp. z o.o. oraz Hexagon Ragasco.

Wszystkich zainteresowanych inicjatywami podejmowanymi przez Polską Organizację Gazu Płynnego zapraszamy do lektury comiesięcznego newslettera POGP!

‍