Japonia: rok pod znakiem Kanału Panamskiego

Japoński rynek energetyczny ma swoją unikalną specyfikę. W których sektorach gospodarki i jak dużą rolę odrywa LPG w Japonii? 

Najbardziej znaczące dla japońskiego rynku LPG są sektory mieszkalny i usługowy, które stanowią 49% całkowitego japońskiego zapotrzebowania na LPG. Z gazu płynnego korzysta aż 48% gospodarstw domowych. Reszta jest zasilana w dużej mierze gazem ziemnym, choć oczywiście istnieją wyjątki od tej reguły: domy korzystające z energii elektrycznej lub oleju opałowego. Obszar sieci gazowej jest ograniczony do skoncentrowanych obszarów miejskich, co wynika z topografii Wysp Japońskich, które aż w 70% są pokryte terenami górzystymi – bardzo wymagającymi z perspektywy budowy infrastruktury dystrybucyjnej. Dla wielu japońskich domów, szczególnie na obszarach słabiej zurbanizowanych, gaz płynny LPG jest jednym z niewielu łatwo dostępnych źródeł energii dla celów grzewczych.

Japonia jest zaopatrywana w gaz płynny eksportowany głównie z Zatoki Meksykańskiej. Jak zakłócenia w Kanale Panamskim, z którymi mieliśmy do czynienia w 2023 r., wpływają na rynek japoński?

Chociaż japoński import ropy naftowej opiera się aż w 87% na krajach regionu Bliskiego Wschodu, to głównym eksporterem gazu LPG do Japonii są Stany Zjednoczone, (ponad 60% importu), największy producent gazu płynnego na świecie. Warto też zaznaczyć, że nie importujemy żadnych paliw kopalnych z Rosji.

Pewnych problemów logistycznych po prostu nie da się rozwiązać. Każdy ze szlaków transportowych ma swoje plusy i minusy. W Ameryce Środkowej w 2023 r. wystąpiły susze, które obniżyły poziom wody w Kanale Panamskim i ograniczyły drastycznie jego przepustowość dla żeglugi. Przez Kanał przechodzi znacznie mniej statków, o ładowności obniżonej nawet o 40%. Prawdopodobnie taki stan rzeczy utrzyma się w 2024 r. w związku z pojawieniem się cyklicznego zjawiska El Niño.

Czy logicznym rozwiązaniem tego problemu byłoby ominięcie Panamy? Opłynięcie całej Ameryki Południowej nadal kosztuje więcej, niż dwutygodniowy postój na redzie Kanału Panamskiego. Kanał Sueski także nie jest realną alternatywą. Obok wydłużenia trasy, transportom zagrażaliby także piraci [wywiad został przeprowadzony przed ograniczeniem ruchu przez Kanał Sueski w związku z prowadzonym przez jemeńską frakcję Huthi ostrzałem rakietowym - POGP]. Jeden z naszych wyczarterowanych statków został zaatakowany przez piratów podczas rejsu przez Morze Czerwone. Opłaty za przepłynięcie Kanału Sueskiego także nie należą do niskich.

Jak według Ciebie rozwinie się w przyszłości  japoński rynek LPG?  

Przez zmniejszenie się liczby ludności spada popyt na mieszkania i usługi. Sektor przemysłowy czeka stagnacja. Konsumpcja gazu ziemnego wzrośnie, bo dzięki nowym źródłom importu LNG (Katarowi i USA) rośnie podaż, co podnosi konkurencyjność tego paliwa. Rynek autogazowy nie ma istotnego potencjału wzrostowego, co wynika z rosnącej popularności hybryd(LPG/EV), które jednostkowo zużywają znacznie mniej paliwa. W segmencie transportowym LPG konkuruje z benzyną, a popyt zależy od proporcji cenowych między benzyną a LPG. Oceniamy, że zapotrzebowanie na gaz płynny LPG w Japonii będzie utrzymywać się na stabilnym poziomie powyżej 12 mln ton rocznie, z niewielką tendencją spadkową.

Wiemy, że historycznie w Japonii z gazu LPG korzystano często podczas klęsk żywiołowych. Dlaczego tak się dzieje?‍

W przypadku klęsk żywiołowych jest możliwe szybkie przywrócenie dostaw i wznowienie eksploatacji urządzeń, które wykorzystują gaz płynny. Inaczej jest z energią elektryczną i gazem sieciowym, do których dostęp po relatywnie częstych w Japonii katastrofach naturalnych (trzęsienia ziemi czy tsunami) może być utrudniony - do momentu, kiedy infrastruktura liniowa nie zostanie naprawiona.　

Na wypadek wystąpienia klęski żywiołowej, japoński rząd uchwalił specjalną ustawę o gromadzeniu zapasów ropy naftowej i LPG. W razie nagłego zerwania łańcuchów dostaw, Japonia może funkcjonować przez 90 dni dzięki swoim rezerwom. W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej, w życie wchodzi inicjatywa tzw. współpracy regionalnej – na mocy której dystrybutorzy dostarczają gaz LPG dla obszarów dotkniętych przez katastrofę naturalną. By zminimalizować wpływ kryzysu na życie obywateli zabezpiecza się kluczowe szlaki komunikacyjne, którymi kursują w trybie przyspieszonym cysterny transportujące gaz LPG. Staramy się adaptować do sytuacji kryzysowych, a naszą wartością dodaną są bliskie relacje z samorządami lokalnymi na terenach słabo zurbanizowanych. Jako lokalne ośrodki ewakuacyjne wykorzystujemy szkolne sale gimnastyczne, w których instalujemy niezależne źródła ciepła, w tym także pompy ciepła i systemy klimatyzacyjne. Nie mogę też nie wspomnieć o inicjatywie wzajemnego wsparcia między głównymi dostawcami, w ramach której wszyscy członkowie JLPGA (importerzy i oryginalni sprzedawcy) w razie kryzysów współpracują w celu wzajemnych dostaw LPG - tego typu współpraca jest bardzo charakterystyczną cechą rynku japońskiego.

W 2013 roku rządzący zaczęli za pośrednictwem JLPGA subsydiować mobilne agregaty prądotwórcze na podwoziach samochodowych. Obecnie działa siedem takich generatorów, które mogą być błyskawicznie dostarczane w obszary dotknięte kryzysem. Koszty, które nasi członkowie ponoszą podczas wsparcia ofiar katastrof są częściowo lub całkowicie pokrywane przez japoński rząd.