Dyrektywa EPBD bez zakazu kotłów

Dyrektywa EPBD ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii przez budynki w całej UE. Poprzez określenie wymogów dla nowobudowanych lub remontowanych budynków zeroemisyjnych (ZEB) definiuje także jakie źródła ciepła będą mogły być instalowane w budynkach o tej charakterystyce. Ponieważ w debacie publicznej pojawia się wiele nieprecyzyjnych informacji w tej sprawie, warto przyjrzeć się Dyrektywie bliżej.

Wbrew sensacyjnym komentarzom medialnym Dyrektywa EPBD nie zakazuje eksploatacji kotłów gazowych

Głosowanie 12 marca nic nie zmieniło w treści Dyrektywy, którą analizowaliśmy niedawno pod kątem montażu kotłów gazowych na naszej stronie. Dyrektywa montażu kotłów nie zakazuje.

Z satysfakcją przyjęliśmy ostateczną postać przepisów w zakresie dopuszczalności montażu źródeł ciepła w budynkach. Unia Europejska po długiej dyskusji przyjęła podejście oparte na neutralności technologicznej, które nie eliminuje z budynków żadnej z dostępnych na rynku technologii grzewczych. Dyrektywa EPBD umożliwia państwom członkowskim wybór takiego koszyka rozwiązań, który najbardziej odpowiada potrzebom ich społeczeństw – z perspektywy dochodowej, jakości zasobów budowlanych oraz warunków klimatycznych.

EPBD wyraźnie rozróżnia technologię kotłów grzewczych od paliw kopalnych, wzywając państwa członkowskie do wycofywania tych ostatnich i zastępowania ich paliwami odnawialnymi, takimi jak biometan czy biopropan.

Pierwszym krokiem na tej drodze będzie wstrzymanie od 2025 r. dopłat finansowych do wymiany źródeł ciepła na samodzielne - tj. nieskojarzonych z innymi źródłami ciepła - kotły, zasilane wyłącznie paliwami kopalnymi. Nadal dozwolone będzie oferowanie zachęt finansowych dla systemów hybrydowych z istotnym udziałem odnawialnych źródeł energii (OZE), takich jak kombinacja kotła gazowego z kolektorem słonecznym lub z pompą ciepła. Oznacza to np. zmiany w programie Czyste Powietrze, który odtąd mógłby finansować kotły gazowe tylko,jeśli będą one pracować w skojarzeniu z odnawialnymi źródłami energii.

W budynkach bezemisyjnych (nowych i modernizowanych po 2030 r.) nie będzie można wykorzystywać samodzielnych kotłów, zasilanych wyłącznie paliwami kopalnymi, w tym węglem, gazem ziemnym i LPG pochodzenia kopalnego. Systemy hybrydowe, składające się z kotła gazowego i innych źródeł OZE (jak kolektory słoneczne czy pompy ciepła), będą mogły być nadal instalowane. W budynkach ZEB będzie też można instalować kotły zasilane paliwami odnawialnymi, bo będą one zgodnie z przepisami EPBD traktowane tak samo, jak odnawialne źródła energii zainstalowane lokalnie.

Dyrektywa EPBD wzywa także państwa członkowskie do opracowania do 2040 r. planów wycofania z rynku samodzielnych kotłów na paliwa kopalne, przy czym data ta nie ma charakteru wiążącego. Zilustrować to podejście można przykładem rynku niemieckiego: według uchwalonej w 2023 r. ustawy ciepłowniczej (GEG) domieszka biokomponentów w paliwie grzewczym powinna osiągnąć 30% w 2035 r, 60% w 2040 r. i 100% w 2045 r. Potem paliwa kopalne mają zniknąć z niemieckiego rynku całkowicie.

Konsumenci nie będą zmuszeni do wymiany kotłów

Unia Europejska uzgodniła stopniowe wycofywanie samodzielnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi. Do końca 2024 r. Komisja Europejska wyda wytyczne dla państw członkowskich, co powinno być rozumiane jako kocioł zasilany paliwami kopalnymi, choć nie będą one miały charakteru wiążącego dla państw członkowskich. Należy oczekiwać, że pojawi się w nich zalecenie minimalnego udziału biokomponentów, który pozwoliłby urządzenie grzewcze wyłączyć z kategorii kotłów zasilanych paliwami kopalnymi.

W przypadku istniejących budynków, użytkownicy kotłów nie będą musieli wymieniać instalacji grzewczej, jeśli będzie ona pozwalała na wykorzystanie rosnącej domieszki biokomponentów,jak biometan czy biopropan. W świetle Dyrektywy EPBD będą one traktowane równorzędnie do innych urządzeń grzewczych zasilanych paliwami odnawialnymi,jak np. pompy ciepła.

Przypominamy także o wyłączeniach z przepisów Dyrektywy dla określonych kategorii budynków: domków letniskowych, budynków historycznych, obiektów kultu religijnego, warsztatów i niemieszkalnych budynków rolniczych czy budynków wojskowych - te nie będą musiały spełniać kryteriów budynków bezemisyjnych.

Państwa członkowskie w procesie negocjacji jednoznacznie odrzuciły ze względów technicznych i finansowych postulat pełnej elektryfikacji ogrzewania budynków mieszkalnych. Zachowując neutralność technologiczną i dopuszczając różne nośniki energii dla celów grzewczych, Dyrektywa EPBD pozwoli zoptymalizować koszty transformacji energetycznej Unii dla konsumentów.

W kolejnym kroku kluczowe znaczenie będzie miał sposób przeniesienia relatywnie elastycznych postanowień zawartych w Dyrektywie do prawa krajowego, czyli do ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków.

Wniosek do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta

W związku z bezprecedensowym zalewem dezinformacji, Polska Organizacja Gazu Płynnego wystąpiła do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta z zawiadomieniem o podejrzeniu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumenta w zakresie nieprawdziwych informacji o domniemanym zakazie wykorzystania kotłów gazowych. Liczymy na to, że UOKiK zainteresuje się zmierzającymi do nastraszenia konsumentów nierzetelnymi nagłówkami prasowymi typu "Kara finansowa za używanie pieca gazowego", "Zakaz pieców gazowych" czy "Zakaz ogrzewania węglem i gazem od 2025 r.". Tego typu przekazy medialne oparte są na próbie wyzyskania strachu konsumentów w celu przekonania ich do zakupu alternatywnych rozwiązań grzewczych, co powinno zostać jednoznacznie potępione. Zachęcamy do lektury rzetelnych źródeł dotyczących ogrzewania budynków, na przykład na stronie Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych. Polecamy też naszą lutową analizę przepisów Dyrektywy EPBD.

‍

‍